استیج یا صحنه، به عنوان یکی از عناصر کلیدی در دنیای هنرهای نمایشی و رویدادهای زنده، نقشی اساسی در انتقال مفاهیم و ایجاد ارتباط میان اجراکنندگان و مخاطبان ایفا می‌کند. از گذشته‌های دور، استیج به عنوان محلی برای نمایش آثار هنری، اجرای موسیقی، تئاتر، و حتی آیین‌ها و مراسم مذهبی مورد استفاده قرار گرفته است. با گذر زمان و توسعه تکنولوژی، شکل و کارکرد استیج‌ها تغییرات زیادی را تجربه کرده و به انواع مختلفی تقسیم شده‌اند که هر کدام متناسب با نیازهای خاص یک اجرا یا رویداد طراحی شده‌اند. در ادامه مقاله به بررسی انواع استیج می‌پردازیم.
انواع استیج
استیج‌ها به عنوان یکی از اجزای اصلی در رویدادهای نمایشی و هنری، تنوع زیادی دارند و هر کدام بسته به نیاز و نوع اجرا، طراحی و استفاده می‌شوند. در زیر به انواع استیج همراه با کاربرد اشاره شده است.
۱. استیج پروسنیوم
استیج پروسنیوم یکی از رایج‌ترین و قدیمی‌ترین انواع استیج‌ها است که معمولاً در تئاترهای کلاسیک استفاده می‌شود. این نوع استیج دارای یک قاب مستطیل شکل است که صحنه را از سه طرف توسط دیوارها و از یک طرف توسط یک قاب بزرگ (پروسنیوم) محصور می‌کند. تماشاگران در جلوی استیج می‌نشینند و اجرای نمایش را از طریق این قاب مشاهده می‌کنند. این نوع استیج برای نمایش‌های تئاتری که نیاز به یک دیدگاه مستقیم و یکسان برای همه مخاطبان دارند، ایده‌آل است.
۲. استیج تراست
استیج تراست از سه طرف توسط تماشاگران احاطه شده است و تنها یک سمت آن به دیوار پشت صحنه متصل است. این طراحی باعث می‌شود که بازیگران نزدیک‌تر به مخاطبان باشند و ارتباط بیشتری با آنها برقرار کنند. استیج‌های تراست در تئاترهای مدرن و برخی از تولیدات شکسپیرایی که نیاز به تعامل نزدیک‌تر با تماشاگران دارند، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۳. استیج آره‌نا
استیج آره‌نا یا استیج مرکزی به گونه‌ای طراحی شده که تماشاگران آن را از چهار طرف احاطه می‌کنند. این نوع استیج بیشتر در سالن‌های ورزشی و کنسرت‌های بزرگ استفاده می‌شود و به اجراکنندگان اجازه می‌دهد تا به صورت چندجانبه با تماشاگران در تعامل باشند. استیج آره‌نا برای رویدادهایی که نیاز به دید کامل و همه‌جانبه از هر زاویه‌ای دارند، بسیار مناسب است.
۴. استیج فضای باز
استیج فضای باز معمولاً در محیط‌های بیرونی مانند پارک‌ها، استادیوم‌ها یا فضاهای عمومی نصب می‌شود و برای رویدادهای بزرگ مانند جشنواره‌ها، کنسرت‌ها و تئاترهای خیابانی کاربرد دارد. این نوع استیج به دلیل قرار گرفتن در محیط باز، نیازمند تجهیزات صوتی و نورپردازی قوی است و باید در برابر شرایط جوی مقاوم باشد. انعطاف‌پذیری در طراحی و اندازه این استیج‌ها، آنها را برای اجرای رویدادهای بزرگ مناسب می‌سازد.
۵. استیج موقتی
استیج‌های موقتی برای رویدادهای کوتاه‌مدت مانند نمایشگاه‌ها، مراسم افتتاحیه، و رویدادهای تبلیغاتی طراحی می‌شوند. این استیج‌ها به سرعت قابل نصب و جمع‌آوری هستند و به دلیل سبک بودن مواد ساختاری، حمل و نقل آنها نیز آسان است. این نوع استیج‌ها به خصوص برای رویدادهایی که نیاز به تغییر مکان سریع دارند، کاربرد دارد.
بیشتر بخوانید: نمایشگر دیجیتالی ترنسپرنت چیست؟
۶. استیج مدور
استیج مدور یا استیج گرد، همانطور که از نام آن پیداست، به شکل دایره‌ای طراحی شده و تماشاگران را به طور کامل احاطه می‌کند. این نوع استیج‌ها معمولاً در رویدادهای نمایشی خاص مانند سیرک‌ها یا اجراهای هنری استفاده می‌شوند که در آنها حرکت و چرخش اجراکنندگان بر روی صحنه اهمیت زیادی دارد. استیج‌های مدور به اجراکنندگان امکان می‌دهند تا از هر زاویه‌ای با تماشاگران در تعامل باشند.
۷. استیج چندسطحی
استیج چندسطحی شامل سطوح مختلفی است که به اجراکنندگان امکان می‌دهد تا در ارتفاعات مختلف اجرا کنند. این نوع استیج‌ها در نمایش‌هایی که نیاز به نمایش صحنه‌های متعدد با ارتفاعات مختلف دارند، استفاده می‌شوند. استیج‌های چندسطحی معمولاً در تئاترهای موزیکال و نمایش‌های با صحنه‌های پیچیده به کار می‌روند.
۸. استیج تعاملی
استیج تعاملی از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و جلوه‌های ویژه استفاده می‌کند تا تجربه‌ای پویا و تعاملی برای تماشاگران ایجاد کند. این نوع استیج‌ها در رویدادهای تکنولوژی، نمایشگاه‌های علمی و هنری و حتی برخی از تولیدات تئاتر مدرن استفاده می‌شوند.
انواع استیج به اجراکنندگان و طراحان اجازه می‌دهد تا فضای نمایش را با توجه به نیازهای خاص هر رویداد یا اجرا تنظیم کنند، و هر نوع استیج با ویژگی‌های منحصر به فرد خود می‌تواند تجربه‌ای متفاوت و به یادماندنی برای تماشاگران ایجاد کند. برای مدل‌ها و اجاره انواع استیج به صفحه اجاره استیج مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: ویدئو وال سمینار چیست؟
ابعاد انواع استیج
- استیج پروسنیوم: عرض این استیج ۱۰ تا ۲۰ متر، عمق این استیج ۷ تا ۱۵ متر و ارتفاع ۵ تا ۱۰ متر است. طراحی کلاسیک با قاب بزرگ که تماشاگران از یک سمت به اجرا نگاه می‌کنند.
- استیج تراست: عرض تراست ۸ تا ۱۲ متر، عمق ۱۰ تا ۱۵ متر و ارتفاع ۴ تا ۶ متر است. استیج سه‌طرفه‌ای است که تماشاگران از سه سمت به نمایش نگاه می‌کنند.
- استیج آره‌نا: قطر این استیج ۱۵ تا ۳۰ متر، عرض و عمق ۱۵ تا ۲۵ متر و ارتفاع ۴ تا ۶ متر است. در واقع استیج مرکزی است که تماشاگران از چهار سمت آن را احاطه می‌کنند.
- استیج فضای باز : عرض این کار ۲۰ تا ۴۰ متر، عمق ۱۵ تا ۳۰ متر و ارتفاع ۵ تا ۱۰ متر است. همانطور که در قسمت قبل اشاره شد، استیج فضای باز بزرگ و مقاوم در برابر شرایط جوی برای رویدادهای بیرونی.
- استیج موقتی: عرض این استیج: ۸ تا ۱۵ متر، عمق ۶ تا ۱۲ متر، و ارتفاع: ۴ تا ۶ متر است. این استیج سبک و قابل نصب برای رویدادهای کوتاه‌مدت است.
- استیج مدور : قطر این استیج ۱۰ تا ۲۰ متر و ارتفاع: ۴ تا ۶ متر است. این استیج دایره‌ای است که تماشاگران از تمامی زاویه‌ها می‌توانند اجرا را ببینند.
- استیج چندسطحی: عرض و عمق این استیج متغیر است.
سخن پایانی
استیج یا صحنه یکی از عناصر کلیدی در هنرهای نمایشی و رویدادهای زنده است که نقش مهمی در انتقال مفاهیم و ایجاد ارتباط میان اجراکنندگان و مخاطبان ایفا می‌کند. از گذشته‌های دور تا به امروز، انواع استیج با تغییرات فناوری، به طراحی مختلفی تقسیم شده‌اند که هر کدام متناسب با نیازهای خاص هر اجرا یا رویداد طراحی شده‌اند. این تنوع به طراحان و اجراکنندگان کمک می‌کند تا فضاهای نمایش را به گونه‌ای تنظیم کنند که بهترین تجربه را برای تماشاگران فراهم کنند.